کتاب حاضر ، مجموعه ای است از مقالاتی که پاره ای از آنها در برخی از همایش ها و سمینار ها ارائه شده اند. علاوه بر این متن های پیاده شده پاره ای از مصاحبه های مطبوعاتی، سخنرانی ها و مناظره های دانشگاهی، تلوزیونی و رادیویی نویسنده، که در فاصله زمانی سال های 1387 تا 1392 صورت گرفته اند به این مقالات افزوده شده اند. اطلاعات مربوط به هریک از این سخنرانی ها، مصاحبه ها یا مناظره ها در ابتدای هر مقاله در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.
آنچه محور وحدت‌بخش همه این مقالات است تأمل بر سرشت تئولوژی و اوصاف تفکر تئولوژیک است. این تأمل خود را گاه از خلال بحث درباره پاره‌ای از اندیشه‌های کلامی و فلسفی متکلمی چون مرتضی مطهری و شیوه مواجهه او، به منزله نمونه‌ای برجسته از مواجهه تئولوژیک با عقلانیت جدید، و اندیشیدن درباره شیوه‌های مواجهه عمدتا تئولوژیک سنت‌گرایان در معنای عام کلمه و اسلام‌گرایان جامعه ما با فرهنگ و تمدن جدید غرب نشان می‌دهد، و گاه خود را در بررسی امکان یا عدم امکان تأثیرگذاری بسط و توسعه مباحث کلام جدید در مواجهه با روند شتابان رشد سکولاریسم و نیهیلیسم در جوامعی چون جامعه ما، به همراه اندیشه درباره امکان یا عدم امکان تأسیس علوم دینی یا تحقق پروژه دینی کردن یا اسلامی‌سازی علوم جدید به طور کلی و علوم انسانی به طور خاص آشکار می‌سازد. همچنین، کنکاش‌هایی پیرامون هرمنوتیک متون مقدس و نیز درنگی بر تاریخ‌سازی‌های تئولوژیک و درک ویژگی‌های نظام‌های تئولوژیک یاری می‌رسانند. جلد دوم مجموعه «پایان تئولوژی»، با عنوان فرعی «تئولوژی و تاریخ»، به مقالاتی منحصر گردیده است که به بررسی انتقادی شیوه مواجهه رویکردهای تئولوژیک به تاریخ، می‌پردازد، رویکردی که سبب محروم شدن ما از تاریخ به منزله یکی از منابع اصیل معرفتی گردیده است.
